Türkiye'deki coğrafi köken ve göç hareketliliğine dair çarpıcı veriler ortaya çıktı. Herkes doğduğu şehirde yaşasa, Şanlıurfa'nın nüfus sıralamasında Türkiye birincisi olacağı belirlendi. İstanbul ise bu senaryoda ancak üçüncü sırada kalıyor.
Göçün yaygın olduğu toplumlarda aidiyet ve güven duygusunu pekiştiren hemşehricilik kavramı, bireylerin sosyal yaşamında önemli bir yer tutuyor. Özellikle büyükşehirlerde bolca rastlanan hemşehri dernekleri, bu bağın en somut göstergesi olarak öne çıkıyor. 2024 verilerine göre Türkiye'de en fazla kütüğe sahip (hemşehri) il 3 milyon 37 bin kişi ile Şanlıurfa oldu. Onu 2 milyon 662 bin kişi ile Konya ve 2 milyon 620 bin kişi ile İstanbul takip ediyor.
İstanbul'un yüzde 83'ü başka illere kayıtlı
Ülke nüfusunun en yoğun olduğu mega kent İstanbul'daki yerleşik nüfusun büyük çoğunluğu başka illerin kütüğüne kayıtlı. Verilere göre, İstanbul'da yaşayanların sadece yaklaşık yüzde 17'sinin kütüğü İstanbul'da bulunuyor. Geriye kalan yüzde 83'lük kesim ise başka illerden göç ederek şehirde yaşamını sürdürüyor. İstanbul'da en çok hemşehriye sahip ilk 5 il sırasıyla; Sivas, Kastamonu, Ordu, Giresun ve Tokat olarak kayıtlara geçti.
Büyük göçün sosyo-ekonomik sonuçları
1960’lı yıllarda başlayan ve ekonomik, sağlık ve eğitim gibi zorunluluklarla taşradan büyük kent merkezlerine yönelen büyük göç dalgası, Türkiye'nin sosyal ve demografik yapısını kökten değiştirdi. Bu hareketlilik, sanayi ve ticaretin yoğunlaştığı Marmara ve Ege bölgelerine doğru gerçekleşirken, çarpık kentleşme ve altyapı sorunları gibi olumsuz etkileri de beraberinde getirdi. Öte yandan, tersine göç eğilimleri de son yıllarda artış gösterdi. Büyükşehir yorgunluğu ve yüksek konut kiraları nedeniyle özellikle emekliler, Ege Bölgesi'ndeki sahil kasabaları gibi küçük ve taşra şehirlere yönelerek yeni bir demografik hareketlilik başlattı. Doğal afetler de (6 Şubat 2023 depremleri) Mersin ve Antalya gibi illere yoğun göçe neden olan önemli bir faktör olarak listeye eklendi.