Toplumda kabul görmek, sevdiklerimizle uyum içinde yaşamak ve sağlamakta fayda sağlamak, birçok insanın değer verdiği olgulardan. Ancak bu değerlerin aşırıya kaçtığında, bireyin kendi ihtiyaçlarını göz ardı ederek ve bilmeden kendine zarar vermesine yol açabiliyor. Psikolog Dr. Gabor Maté, kendini özgürleştirmek için mutluluk için fedakarca geliştirilmiş psikolojik ve fiziksel bedelleri araştırarak bu konunun ardındaki sebepleri ortaya koyuyor.
Sürekli başkalarını ön planda tutmak
Başkalarının duygusal gereksinimlerinin kendi isteklerinden erken gören bireyler, bu tutum çocukluk döneminde gelişmiş olabilir. Küçük yaşlardan itibaren "sevilmek için faydalı olmam gerekiyor" düşüncelerine sahip kişiler, çevrelerinin duygusal yüklerini taşımaya başlıyor. Ancak bu fedakârlıklar, bireylerini uzun sürede tükenebilecekliğe sürükleyebiliyor.
Kendini sadece bir rol üzerinden tanımlamak
Toplumun bize biçtiği rollerin yerine getirilmesi önemlidir, ancak tüm varlığımız bu rollerle yetinmek sağlıklı değildir. “İyi bir ebeveyn,” “başarılı bir çalışan,” ya da “sadık bir dost” kimliklerimizle özdeşleşmek, kriz kimlikleri ve psikolojik tükenmişliğe yol açabilir. Maté'ye göre, bireyin bu katı özdeşleşme durumu, kimlik karmaşalarına ve duygusal yorgunluğa hazır zeminde kalıyor.
Değerimizi başkalarına fayda sağlamak üzerinden tanımlamak
Birçok insan, kendi içsel değerinde sunduğu faydayı üzerinden tanımlıyor. Bu kişinin değerli hissetmesi için sürekli olarak yardım etme parçaları ayrılıyor. Ancak, bu davranış biçimi bireylerin kendi ihtiyaçlarının arka plana atılmasına ve uzun süre kalan hem ruhsal hem de bunların ortaya çıkmasının nedeni oluyor.
Sağlıklı sınırlar çizmenin önemi
Kendi sınırlarının belirlenmesi ve kuralları “hayır” diyebilmek sağlıklı bir şekilde bir araya getirilebilmelerini sağlar. Ancak toplumun, öfke ve saldırganlık gibi oranların bastırılması gerektiği gibi öğretilir. Kendi sınırlarını bozan bireyler, bu artışlar azaldıkça hem ruhsal hem de düzenlenebilir riske atılabilir. Sağlıklı birikimin kaybolması, kişinin öz saygısını ve dayanıklılığını arttırır.
Başkalarını memnun etmenin bedeli
Dr. Gabor Maté'nin araştırmalarına göre, kendi değerimizi detaylandırma üzerinden harcama, tükenmişlik, anksiyete ve bazı fiziksel mevcut yol açabiliyor. Başkalarının beklentilerini karşılamaya çalışırken, kişinin kendi özelliklerini dikkate almaması geliyor. Bu durum, uzun süre dayanabilen fiziksel ve ruhsal sağlığın bir kısmına sebep oluyor.
Hayatımızı nasıl değiştiririz?
Kendi değerimizi özgürlüğümüze endekslemeden yaşamak, sağlıklı dağılımları ve “hayır” demeyi aralıkları, özgürlüğümüzü kazanmanın ilk adımı olabilir. Unutmayın, değer vermek kadar, kendimize de değer vermemiz önemli. Sağlıklı çıktıları çizmek, yalnızca başkaları için değil, kendi sağlığımız ve yaşam tatminimiz için de gerekli.
