Bizans İmparatoru IV. Romanos Diogenis, Malazgirt Savaşı’ndaki yenilgisi ve ardından gelen trajik sonuyla tarihin en çarpıcı figürlerinden biridir. Kapadokyalı asil bir aileden gelen Diyojen, önce askeri kariyerinde yükseldi, ardından Bizans tahtına oturdu ve sonunda Malazgirt Savaşı’nın mağlubiyetiyle hem tahtını hem de hayatını kaybetti.
Romen Diyojen kimdir?
Romen Diyojen, 11. yüzyılda Bizans İmparatorluğu’nda Kapadokya kökenli bir asilzade olarak doğdu. Genç yaşta orduya katılarak askeri yetenekleriyle dikkat çekti. Ancak 1067 yılında bir komplo suçlamasıyla idama mahkûm edildi ve hapsedildi. Bu dönemde dul imparatoriçe Eudokia Makrembolitissa’nın ilgisini çekti. Eudokia, hem tahtını korumak hem de Anadolu’daki Türk akınlarını durduracak güçlü bir lider arayışındaydı. Affedilen Diyojen, Eudokia ile evlenerek 1068’de Bizans tahtına çıktı ve IV. Romanos Diogenis adını aldı.
Türk akınlarına karşı mücadele
Diyojen’in tahta geçmesinin ardından Bizans, Anadolu’da Selçuklu Türklerinin ilerleyişiyle karşı karşıyaydı. Sultan Alparslan liderliğindeki Selçuklular, Bizans topraklarına sürekli akınlar düzenliyordu. Diyojen, bu tehdidi durdurmak için birkaç askeri sefer düzenledi. İlk iki seferinde kısmi başarılar elde etti, ancak kalıcı bir çözüm üretemedi.
Malazgirt Savaşı’na giden yol
1071 yılında Diyojen, Selçuklulara karşı büyük bir ordu toplayarak Malazgirt Seferi’ne çıktı. Ordu, paralı askerlerden Bizans’a sadık birliklere kadar çeşitli unsurlardan oluşuyordu. Ancak bu çeşitlilik, ordu içindeki disiplin ve güveni zayıflattı. 26 Ağustos 1071’de Malazgirt Ovası’nda Selçuklu Sultanı Alparslan’ın ordusuyla karşı karşıya gelen Bizans ordusu, savaş sırasında ciddi hatalar yaptı. Bizans içerisindeki entrikalar, özellikle General Andronikos Dukas’ın Diyojen’e ihanet ederek savaştan çekilmesi, mağlubiyeti kaçınılmaz hale getirdi.
Alparslan’a esir düşmesi
Savaşın sonunda Diyojen, Sultan Alparslan’a esir düştü. Alparslan, Diyojen’i insani bir şekilde karşıladı ve Bizans’a dönmesine izin verdi. Ancak Diyojen’in dönüşü, Bizans’taki siyasi durumun tamamen değiştiği bir döneme denk geldi. Diyojen’in yokluğunda, düşmanları Bizans tahtını ele geçirmişti. VII. Mihail, tahta çıkmış ve Diyojen’i gayrimeşru ilan etmişti. Diyojen, tahtı geri almak için mücadele etti ancak yenilgiye uğradı. Tahtını kaybetmekle kalmadı, rakipleri tarafından gözlerine mil çekilerek ağır bir şekilde cezalandırıldı. Bu işkenceden sonra kısa sürede hayatını kaybetti.
