Çölyak hastalığı, buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan glutene karşı bağışıklık sistemi tarafından verilen tepkilerle ortaya çıkan, genetik bir otoimmün hastalıktır. Ailede çölyak öyküsü varsa hastalık riski artar ve yaşam boyu devam eden bu durum, yalnızca glütensiz bir diyetle yönetilebilir.
Belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalığı, sindirim sistemi ve vücudun diğer bölgelerinde çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir:
- Sindirim Sorunları: İshal, kabızlık, karın ağrısı ve şişkinlik
- Besin Eksiklikleri: Demir eksikliği anemisi
- Diğer Belirtiler: Yorgunluk, kaşıntılı döküntüler, eklem ağrıları
- Çocuklarda: Büyüme geriliği gibi gelişim sorunları
Çölyak hastaları hangi besinleri tüketmemelidir?
Gluten içeren besinlerden tamamen uzak durulması gerekir. Çölyak hastalarının tüketmemesi gereken başlıca gıdalar şunlardır:
- Buğday, arpa, çavdar, yulaf ve bunları içeren tüm ürünler
- Kek, bisküvi, kraker, hamur işi
- Galeta unu ya da beyaz un ile kaplanmış kızartmalar
- Hazır çorbalar, köfte harçları
- Soslanmış kuruyemişler, çikolata, sakız, dondurma, hazır yoğurtlar, ketçap, mayonez, tahıl içeren yoğurtlar
- Kabartma tozu, malt içecekler
Gluten içermeyen besinler nelerdir?
Çölyak hastaları için güvenli olan ve gluten içermeyen bazı besinler şunlardır:
- Süt Ürünleri: Peynir, tereyağı, süt
- Taze Ürünler: Meyve, sebze, et ve balık
- Nişasta Kaynakları: Patates, pirinç, pirinç eriştesi, mısır
- Glutensiz Un Çeşitleri: Soya, mısır ve patates unları
Çölyak hastalığı için hangi doktora gidilmeli?
Çölyak hastalığı belirtileri gösteren kişilerin gastroenteroloji uzmanına başvurması önerilir. Hastalığın teşhisinde belirtilerin değerlendirilmesi, aile öyküsü ve fiziki muayene yapılır. Kesin tanı için serolojik testler ve ince bağırsak biyopsisi uygulanır. Tanı konulduktan sonra hastalar, sağlıklı bir diyet planı için diyetisyenden destek almalıdır.
Tedavi yöntemi var mı?
Çölyak hastalığının ilaç veya cerrahi bir tedavisi yoktur. Ömür boyu glütensiz bir diyet uygulanması, hastalığın belirtilerini yönetmenin ve komplikasyonları önlemenin tek yoludur.