ABD Tarım Bakanlığı (USDA), “Türkiye: Hayvancılık ve Ürünleri Yıllık Raporu”nda Türkiye’nin hayvancılık sektörüne ilişkin dikkat çeken veriler paylaştı. Raporda, ülkede her yıl yaklaşık 400 bin ila 500 bin buzağının öldüğü, bu kaybın ithal edilen sığır sayısına neredeyse eşit olduğu belirtildi. Ayrıca Türkiye’nin 2024 yılında 788 milyon dolarlık ticaret hacmiyle dünyanın en büyük ikinci canlı hayvan ithalatçısı olduğu ifade edildi.
“Verimsiz üretim politikaları ve zayıf hayvan sağlığı sürü artışını engelliyor”
Raporda, Türkiye’nin yıllardır besi sığırı ithalatına ağırlık verdiği ancak verimsiz üretim politikaları, zayıf hayvan sağlığı ve çiftlik yönetimi nedeniyle sürü sayılarını artırmakta zorlandığı vurgulandı.
USDA, 2026 yılında Türkiye’nin sığır envanterinin düşmesinin beklendiğini belirterek, bu durumun yüksek kesim eğilimleri, artan üretim maliyetleri ve düşük karlılık nedeniyle çiftçilerin sürülerini tasfiye etmeye yönelmesinden kaynaklandığını bildirdi.
Et tüketim verileri tartışma yarattı
Raporda, Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Birliği’nin kişi başı et tüketimini 51 kilogram olarak açıkladığı; bu miktarın
- 22 kilogramının tavuk eti,
- 20 kilogramının sığır eti,
- 7 kilogramının koyun eti,
- 2 kilogramının keçi eti
olduğuna yer verildi.
Ancak sektör temsilcilerinin, kişi başına 20 kilogram sığır eti tüketimi verisinin gerçek durumu tam yansıtmadığı yönünde görüş bildirdiği kaydedildi.
Yem maliyetleri krizi derinleştiriyor
USDA raporu, Türkiye’nin erkek ve dişi besi sığırı ithalatına odaklandığını ancak yerli üretimin verimsiz yapısı nedeniyle sürü artışının sağlanamadığını belirtti.
Hammaddesinin yüzde 60’ını ithal eden Türkiye’de özellikle yem maliyetlerinin yüksekliğinin hayvancılık sektöründe baskı yarattığı ifade edildi.
Raporda ayrıca, süt ineği verimsizliği, şap hastalığı nedeniyle artan kesimler ve düşük doğum oranlarının 2025’te sığır sayısını azaltacağı öngörüldü.
“Damızlık hayvan kesimleri sektörün sürdürülebilirliğini tehdit ediyor”
Raporda çiftçilerin yüksek girdi maliyetleri nedeniyle sürülerini küçülttüğü, bunun yalnızca mevcut hayvan sayısını azaltmakla kalmayıp gelecekteki kırmızı et ve süt arzı için risk oluşturduğu vurgulandı.
Uzmanlar, damızlık hayvanların kesilmesinin sektörün en kritik sorunlarından biri haline geldiğini belirterek kârlılık sorununun çözülmesi gerektiğini ifade etti.
Yıllık buzağı kayıpları dünya ortalamasının üzerinde
Türkiye’de zayıf çiftlik yönetimi ve hayvan sağlığı sorunları nedeniyle yıllık buzağı kayıplarının 400–500 bin arasında olduğu kaydedildi.
Doğum sonrası ölüm oranının yüzde 10–15 seviyesinde olduğu belirtilen raporda, bu rakamın dünya ortalamasının çok üzerinde olduğu ifade edildi.
Fiyat baskısı ithalata rağmen sürüyor
Rapor, Türkiye’nin 2010’dan bu yana canlı hayvan ithalatıyla hayvan envanterini artırmayı ve sığır eti fiyatlarını dengelemeyi hedeflediğini ancak buna rağmen et fiyatlarının yükselmeye devam ettiğini ortaya koydu.
2025 yılında şap salgınları nedeniyle üreticilerin hayvanlarını yaş ve sağlık durumuna bakmaksızın kesime gönderdiği, kesim fiyatlarının düşerek üreticilerin ekonomik kayıp yaşadığı da belirtildi.